“Her şey her şeydedir” ya da bir başka deyişle ‘panekastik‘.
1815 yılında Viyana Kongresi’nde alınan kararla Avrupa’da restorasyon dönemi başlamıştır. Statükoculuğun restorasyon dönemi ile birlikte bir süre devam edeceği Fransa’da öğretmenlik yapan Jacotot, Bourbon Ailesi iktidara gelince Hollanda Kralı’nın himayesi altında günümüzün Belçika sınırları içerisinde yer alan şehri Leuven’e sürgüne gelir.
1818 yılında üniversitede Fransız dili ders alan öğrencilere Fransızca öğretmek amacıyla Leuven Devlet Üniversitesi’nde öğretmenliğe başlar. Ancak bir pürüz vardır; Joseph Jacotot’un tek kelime Felemenkçe bilmemesi ve çocukların Fransızca konuşamaması.
Ancak Jacotot, öğrencilerin Fransızca konuşamamasını sorun olarak görmemiştir. Bunun nedeni Jacotot’un zekaların eşitliği kavramına inanmış olmasıdır. Bu doğrultuda Fénélon’un Telemak adlı yapıtının Fransızca ve Felemenkçe çevirilerini çocuklara ders niteliğinde sunmuştur. İki farklı dilde yazılmış kitabı karşılaştırmalı olarak okumalarını isteyen Jacotot, gün geçtikçe öğrencilerin, gerçekten de uyguladığı bu yöntem sayesinde Fransızcayı dil bilgisi hatası bile yapmadan konuşmaya ve anlamaya başladığı görülmüştür. Bulduğu bu tesadüfi yöntemle Jacotot, panekastik yöntemini bulur ve geliştirir.
Bugün burada Jacatot’un panekastik yönteminin içerisinde her şey her şeydedir bakış açısını birkaç felsefi görüşle karşılaştırmak istiyorum. Tarihte ilk kez Platon tarafından kullanılan diyalektik kavramı içerisinde Hegel’in karşıtlık ilkesine baktığımızda; “Herhangi bir konuyla ilgili ortaya bir sentez çıkarılması amaçlanan şey ise, tez ve antitez barındırması elzemdir.” Dolayısıyla Jacatot’un bahsetmiş olduğu “Her şey, her şeydedir.” felsefesi, karşıtlık kanunu destekler nitelikte olduğunu düşünüyorum. Jacatot’a göre bir marangoz ustası aynı zamanda çok iyi bir keman sanatçısı ya da bir matbaacı çok iyi matematik bilgisine sahip olabilir. Buradaki temel nüans anlatan ve anlayan arasında oluşacak mesafedir. Doğru mesafeler üzerinden her şey öğrenilebilir, çünkü her şey her şeyededir Jacotot’a göre. Bir İngiliz şair ve ressam olan William Blake ise benzer şekilde “Karşılığı olmayan şeyde ilerleme olmaz.” demiştir.
Sonuçta dünya hayatı için hakikat tektir, tersini de düzünü de içimizde barındırırız. Jacatot da hakikate kendi bakış açısıyla yaklaşıp, kendi oluşturduğu felsefesiyle eğitim alanında hatrı sayılır fikirler ve uygulamalar getirmiştir.